آیا علائم آلزایمر و نشانه های اختلالات حافظه را می شناسید؟برای شما چند بار پیش آمده که کلید خانه یا سویچ ماشین را فراموش کنید و یا اسم فردی را که چند لحظه ی پیش دیدید از خاطر ببرید؟ برای هرکدام از ما این اتفاق افتاده است که در مواردی حافظه مان با ما همراهی نکند و یا از اینکه قرارهای مهم و اتفاقات مهم را فراموش می کنیم؛ خسته شویم.
اختلال در عملکرد حافظه
فراموشی، واقعیتی است که هریک از ما با آن مواجه می شویم و ممکن است به دلیل احساسات منفی و یا شکست ها و یا استرس های روزمره رخ دهد. ولی اگر این فراموشی با توجه به سن فرد بیش از همسالان بود، باید به دنبال اختلالات در عملکرد حافظه و علائم آلزایمر رفت.
اختلال در عملکرد حافظه، باعث می شود فرد نتواند به طور مداوم داده ها را حفظ و یادآوری کند؛ درنتیجه فعالیت های روزمره ی فرد مختل می شود. اختلال حافظه می تواند حاد یا پیشرونده و مزمن باشد. زمانیکه این اختلال پیشرونده باشد، آسیب های زیادی را به مغز وارد می کند و جبران این آسیب ها غیرممکن است.
دلایل اختلال عملکرد حافظه
یکی از مهمترین دلایل وقوع اختلال در عملکر حافظه و بروز علائم آلزایمر، ساختار ژنتیک فرد است. ولی اختلالات حافظه می تواند به دلایلی از جمله آسیب های وارده به مغز، سکته و یا داروهایی که عوارض خاصی دارند، شیمی درمانی، عفونت مغز و جراحی های مغزی باشد.
بیشتر اختلالات حافظه دائمی هستند و دلایل متفاوتی دارند:
- بیماری هایی که دوره ای طولانی دارند مانند مننژیت و صرع
- سومصرف داروهای آرام بخش و نظیر آن
- اختلالات شخصیتی
- بیماری هایی مانند آلزایمر، پارکینسون و هانتینگون
- بارداری می تواند موجب اختلال بسیار خفیف در عملکرد حافظه شود
علاوه بر همه ی موارد گفته شده، با بالارفتن سن، عملکرد مغز تخت تاثیر قرار گرفته و کاهش می یابد. با این حال اختلال عملکرد حافظه به دلیل بالارفتن سن بسیار خفیف است و معمولا حافظه ی کوتاه مدت را تحت تاثیر قرار می دهد. اختلال عملکرد حافظه مرتبط با افزایش سن به عنوان یکی از فاکتورهای ریسک آلزایمر و بروز نشانه های فراموشی است.
نشانه های اختلال در عملکرد حافظه
توجه کنید که همه ی افراد مسن و یا باردار دچار اختلال عملکرد حافظه و آلزایمر نمی شوند. همیشه فراموش کردن نمی تواند نشانه ی این اختلال باشد. برای شناخت دقیق علائم آلزایمر باید به متخصص مراجعه شود و در صورتیکه نشانه ها در سایر افراد خانواده ی فردوجود داشته باشد؛ با تست ژنتیک ریسک ابتلا را می توان تشخیص داد. علایم معمول اختلال عملکرد حافظه و بروز آلزایمر عبارتند از:
- فراموش کردن نام ها و اتفاقات مهم
- عدم توانایی در دنبال کردن یک مکالمه و یا مشکل در فهمیدن روند مکالمه، تکرار چند باره ی یک سری اطلاعات و یا پرسیدن سوال تکراری به دفعات زیاد
- فراموش کردن نام و نشانی افرادی که دایم با آن ها در ارتباط هستند
- فراموشی قرارهای بسیار مهم و یا فراموش کردن تاریخ های مهم در خانواده مانند تولد، ازدواج و …
- از یاد بردن کلمات متعارف در طول مکالمه
- اشتباه در استفاده از کلمات – مانند گفتن تخت به جای میز
- زمان انجام کارهای روتین و همیشگی افزایش یابد – برای مثال فراموش کردن دستور پخت خوراکی که معمولا آن را درست می کنند –
- گذاشتن اشیا در مکان های نامرتبط مانند قراردادن کیف پول در یخچال
ما نیز این نشانه ها را هر از گاهی تجربه می کنیم؛ در صورتی که این علائم به طور مداوم تکرار شود، احتمال اختلال عملکرد حافظه وجود دارد.
زوال عقل و اختلالات حافظه
آلزایمر مدلی از زوال عقل است که مشکلاتی در حافظه، تفکر و رفتار فرد ایجاد می کند. پیشرفت این اختلال کند است و در طول زمان افزایش می یابد تا حدی که فرد برای انجام کارهای روزمره دچار مشکل می شود.
آلزایمر و زوال عقل را بیشتر بشناسیم:
- آلزایمر دلیل اصلی زوال عقل، کم شدن حافظه و اختلال در دیگر عملکردهای شناختی فرد که در زندگی روزمره به آن ها وابسته است، می باشد. فراموشی یا آلزایمر بین 60 تا 80 درصد منجر به زوال عقل می شود.
- فراموشی یا آلزایمر بخشی از زندگی نرمال فرد نیست، بلکه موثرترین عامل ابتلا به آن افزایش سن است و بیشتر افراد مبتلا 65 سال به بالا هستند. و باید دوباره اشاره کنیم که آلزایمر بیماری سنین پیری نیست. طبق بررسی های انجام شده سن آلزایمر در حال کم شدن است و آلزایمر جوانی خطری تهدید کننده می باشد.
- آلزایمر یک بیماری پیش رونده است و با افزایش سن شدیدتر می شود و علایم آن با افزایش عدد سن، رشد زیادی خواهند کرد. در مراحل ابتدایی، کم شدن حافظه نامحسوس است ولی با شدیدتر شدن آن، فرد مبتلا به آلزایمر قادر به دنبال کردن صحبت ها و پاسخ مناسب دادن به محیط اطراف خود نخواهد بود. آلزایمر 6امین عامل مرگ در دنیا به شمار می رود.
- آلزایمر درمان مشخصی ندارد ولی تحقیقات برای پیدا کردن درمان آن ادامه دارد. اگرچه درمان های موجود به بهبود این اختلال کمک نمی کند ولی پیشرفت این بیماری را کند می کند.
نشانه ها و علائم آلزایمر:
اولین علائم آلزایمر، ناتوانی فرد در به یادآوردن اطلاعات و داده هایی است که به تازگی فرا گرافته است.
مانند دیگر اعضای بدن، مغز هم با افزایش سن دچار تغییر می شود. بیشتر ما کاهش قدرت ذهن و مشکلاتی در بخاطرسپردن داده ها را با بیشتر شدن سن تجربه می کنیم. اگرچه کم شدن حافظه، تمرکز و سایر تغییرات شدیدی که بر عملکرد ذهن تاثیر می گذارد، نشانه ی از بین رفتن سلول های مغز است.
نشانه های اولیه ی آلزایمر
همان طور که اشاره شد، اولیه علائم آلزایمر در فرد، مشکل در یادآوری چیزهایی است که به تازگی یادگرفته است، زیرا آلزایمر بخشی از مغز که وظیفه ی یادگیری را برعهده دارد، درگیر می کند. با پیشرفت آلزایمر، علایم آن هم بیشتر می شوند؛ مانند ناتوانی در یافتن جهت، تغییر رفتار و حالات فردی، سردرگمی و فراموشی اتفاقات، زمان و مکان؛ سوظن به افراد خانواده و دوستان، از دست دادن حافظه و مشکلات رفتاری جدی و مشکل در صحبت کردن، بلعیدن خوراکی ها و راه رفتن.
افراد مبتلا به این اختلال به سختی می توانند باور کنند که این مشکل را دارند و علایم این اختلال برای خانواده و دوستان آن ها قابل مشاهده است. بهتر است فرد مبتلا هرچه سریعتر به دکتر مراجعه کند. برای بهبود کیفیت زندگی این افراد، تشخیص هرچه سریع تر این اختلال اهمیت بسیاری دارد.
آیا آلزایمر وراثتی است؟
امروزه فاکتورهای ژنتیکی که نقش اصلی در آلزایمر بازی می کنند، شناخته شده است. بسیاری از افراد مبتلا به آلزایمر، سابقه ی این بیماری را در خانواده داشته اند و یا آن را به فرزندان خود منتقل کرده اند. اگر فردی در خانواده ی شما وجود داشته است که در سنین زیر 60 سال به آلزایمر دچار شده است، ریسک ابتلای شما به آلزایمر بسیار بالاست. در مقاله آیا آلزایمر ارثی است؟ به صورت کامل به این مبحث پرداخته ایم.
شیوع زوال عقل و علائم آلزایمر
در هر 3 ثانیه، یک نفر در جهان به دمنتیا یا زوال عقل مبتلا می شود. پاولا بربارینو مدیر عامل انجمن جهانی آلزایمر گفته است که زوال عقل، بحران سلامت و اجتماعی قرن 21 است. رئیس کنگره ی بین المللی نورولوژی و الکتروفیزیولوژی گفته است که آمار انواع زوال عقل و آلزایمر در ایران رو به افزایش است. آمار دقیقی از تعداد مبتلایان به آلزایمر در ایران دردسترس نیست، اما مسئولان سلامت و رفاه کشور اعلام کرده اند که طی سال های اخیر آلزایمر با شیب تندی رو به افزایش است. مسئولین بهزیستی اعلام کرده اند که طبق آمار حدود 30 درصد از سالمندان در خانه های سالمندان دچار آلزایمر و فراموشی از نوع متوسط به بالا هستند.
